Het nieuwe Wetboek van vennootschappen en verenigingen (WVV) schrapt met het oog op vereenvoudiging verschillende vennootschapsvormen.
Een daarvan is de Commanditaire vennootschap op aandelen (CommVA).
De CommVA, die veel minder vaak voorkomt dan de NV of de BVBA, is sinds de jaren negentig echter opnieuw in de belangstelling komen te staan en wordt nu vaak gehanteerd op het gebied van Instellingen voor collectieve belegging (openbare, institutionele of private), gereglementeerde vastgoedvennootschappen of crowdfunding.
De Commanditaire vennootschap op aandelen is een vennootschap die wordt aangegaan tussen een of meer hoofdelijk aansprakelijke vennoten, beherende vennoten genoemd, en één of meer stille vennoten die de hoedanigheid hebben van aandeelhouder en die slechts een bepaalde inbreng verbinden. De zaakvoerder-vennoot heeft ook een vetorecht voor besluiten van de algemene vergadering en statutenwijzigingen.
De CommVA is dan ook interessant in de relatie tussen investeerder en investeringsmanager.
Bovendien is de CommVA, gezien zijn kenmerken, ook zeer interessant voor de overdracht van familiebedrijven.
Het is namelijk zo dat de Commanditaire vennootschap op aandelen:
- zorgt voor de verankering en stabiliteit van de zaakvoerder-vennoot;
- het mogelijk maakt om flexibel het machtsevenwicht en de winstverdeling tussen de aandeelhouders te bepalen;
- rechtszekerheid biedt door te verwijzen naar de bepalingen inzake de naamloze vennootschap.
Op dit ogenblik kan een persoon op die manier de (naakte) eigendom van alle aandelen van een familiale CommVA overdragen aan zijn kinderen, terwijl hij zich het statuut van zaakvoerder-vennoot voorbehoudt.
Het is tevens mogelijk om overeenkomstig de statuten adjunct-directeuren te benoemen ter vervanging van de managers die mogelijk komen te overlijden.
Er zijn ook tweeledige structuren met een holdingmaatschappij in de vorm van een CommVA die de aandelen van een patrimonium- of exploitatiemaatschappij in handen heeft. In dit geval heeft de beheerder een soortgelijke controle als het administratiekantoor naar Nederlands recht.
De CommVA is ook zeer populair bij de overdracht van het familiebedrijf.
Zijn deze mogelijkheden met het nieuwe wetboek verdwenen?
Niet helemaal. Volgens de toelichting maakt de door de wetgever aan het NV-stelsel geboden flexibiliteit het mogelijk om een systeem op maat in te voeren om tegemoet te komen aan de wensen van de beheerders van de huidige CommVA’s.
In de praktijk kunnen op basis van een NV-structuur de meeste kenmerken van de CommVA’s in de statuten worden gehandhaafd. Het WVV voorziet:
- dat het bedrijf mag worden bestuurd door een enkele bestuurder;
- dat zijn opvolger door de statuten kan worden benoemd;
- dat de statuten kunnen voorzien in onbeperkte aansprakelijkheid;
- dat een wettelijk vetorecht kan worden verleend bij statutenwijzigingen, winstuitkeringen of eigen ontslag.
Onder de nieuwe regeling is het wettelijke vetorecht van de enige bestuurder echter noodzakelijkerwijs en dubbel beperkt. Enerzijds kan de algemene vergadering de bestuurder altijd uitsluiten om wettige redenen en onder de quorum- en meerderheidsvoorwaarden die vereist zijn voor elke wijziging van de statuten (50% aanwezigheid en 75% van de stemmen).
De houders van aandelen met stemrecht die 10 %, of, in een genoteerde vennootschap, 3 % van het kapitaal vertegenwoordigen kunnen een lasthebber aanstellen die het ontslag van de enige bestuurder wegens wettige reden kan vorderen.
Daarnaast staat het WVV nu toe dat stemrechten en winsten zeer vrij en op onevenwichtige wijze onder aandeelhouders worden verdeeld.
De meeste kenmerken van de CommVA kunnen onder de nieuwe regeling worden gehandhaafd.
Wat gebeurt er met bestaande CommVA’s?
Sinds 1 mei 2019 is het niet meer mogelijk om een Commanditaire vennootschap op aandelen op te richten.
Vanaf 1 januari 2020 en tot hun omzetting in een andere rechtsvorm blijven de bestaande CommVA’s onderworpen aan het huidige Wetboek van Vennootschappen, maar zijn ze tegelijkertijd onderworpen aan de dwingende bepalingen van het WVV die op de NV met een enige bestuurder van toepassing zijn.
Deze gezamenlijke lezing van de twee Codes kan de werking van de vennootschap bemoeilijken en verwarring scheppen in het recht dat van toepassing is, temeer daar in geval van tegenstrijdigheid, het WVV prevaleert boven het Wetboek van vennootschappen.
Bovendien brengt elke wijziging van de statuten met ingang van 1 januari 2020 voor de CommVA de verplichting met zich mee om aan het nieuwe WVV te voldoen en zich dus om te vormen tot een andere vennootschapsvorm.
CommVA’s die op 1 januari 2024 nog geen nieuwe vennootschapsvorm hebben aangenomen, worden van rechtswege naar een NV met een enige bestuurder omgezet. De wetgever heeft echter geen rekening gehouden met het geval waarin de CommVA door verschillende algemene partners wordt beheerd. In dit opzicht is er dus nog onzekerheid.
Zoals we hebben gezien, kunnen bijna alle voordelen van de CommVA in een NV-structuur worden behouden. Dit vereist echter een aantal wijzigingen in de statuten om de nieuwe structuur zo goed mogelijk aan te passen aan de behoeften van de vennootschap en haar aandeelhouders.
Daarom, en gezien het bovenstaande, wordt aanbevolen de overgang naar de nieuwe regeling snel uit te voeren, zowel om de complicaties van een gezamenlijke lezing van de wetboeken te vermijden als om de nieuwe mogelijkheden die het WVV biedt, optimaal te benutten.
Deminor begeleidt u bij elke stap van uw overgang naar het nieuwe regime.
Aarzel niet om contact op te nemen met Stéphanie Abiraad (stephanie.abiraad@deminor.com) voor meer informatie.
