Neutralisatie verdachte periode bij onrechtstreekse schenkingen

De fiscaal vriendelijke bankgift, en bij uitbreiding alle onrechtstreekse schenkingen, hoeven niet verplicht geregistreerd te worden en brengen bijgevolg geen schenkbelasting met zich mee, tenzij men ervoor kiest de schenking spontaan te registreren.

Het niet registreren van de onrechtstreekse schenking brengt evenwel een risico met zich mee. Als de schenker overlijdt binnen een bepaalde periode na de onrechtstreekse schenking zal er (hogere) erfbelasting verschuldigd zijn. Deze periode staat ook bekend als de “verdachte periode”.

De verdachte periode is in het leven geroepen om te voorkomen dat mensen vlak voor hun overlijden hun volledige vermogen zouden wegschenken zonder dat de fiscus een graantje kan meepikken.

Er is de afgelopen jaren veel politiek debat geweest over de duur van deze “verdachte periode” voor niet-geregistreerde onrechtstreekse schenkingen. Het uiteindelijke resultaat is een compromis dat typisch Belgisch is: een territoriaal versnipperde en niet-gelijklopende regeling.

Aangezien elk gewest de bevoegdheid heeft om zijn eigen fiscale regelgeving uit te werken, is er geen uniforme verdachte periode voor het hele land, of wat had u gedacht. De constante is wel dat men via (pogingen tot) verlengingen duidelijk op zoek is naar extra middelen om de begrotingskas te spekken.

• In Vlaanderen bedraagt de verdachte periode vooralsnog 3 jaar. Eind 2020 waren er plannen om dit te verlengen naar 4 jaar, maar die piste werd uiteindelijk verlaten als pasmunt voor het sluiten van de voormelde “kaasroute”. Met de recente verlenging van de verdachte periode tot 5 jaar in Brussel, rijst nu de vraag of ook Vlaanderen een soortgelijke aanpassing zal doorvoeren. Voor familiale vennootschappen of ondernemingen die voldoen aan de voorwaarden voor het familiale gunstregime volgens Vlaamse normen geldt een verdachte periode van 7 jaar.

• In Brussel heeft de regering een principeakkoord gesloten om de verdachte periode te verlengen naar 5 jaar. Voorlopig blijft voor niet-geregistreerde schenkingen de eerdere verdachte periode van 3 jaar van kracht. Er is geen afzonderlijke termijn voorzien voor familiale vennootschappen of ondernemingen die voldoen aan de voorwaarden voor het familiale gunstregime volgens Brusselse normen.

• In Wallonië bedraagt de verdachte periode sinds 1 januari 2022 5 jaar, maar wel met een retroactieve werking tot 1 januari 2019. Voor een Waals inwoner die in maart 2020 een onderhandse, niet geregistreerde schenking deed, loopt de verdachte periode dus nog tot maart 2025. Ook hier is geen aparte termijn voorzien voor familiale vennootschappen of ondernemingen die voldoen aan de voorwaarden voor het familiale gunstregime volgens Waalse normen.

Om te bepalen welke gewestelijke verdachte periode nu van toepassing is, wordt gekeken naar het gewest waarin de overledene zijn woonplaats had op het ogenblik van overlijden. Als de overledene gedurende de vijf jaar voorafgaand aan het overlijden in meerdere gewesten heeft gewoond, wordt gekeken naar het gewest waar de overledene gedurende die vijf jaar het langst heeft gewoond.

Wil men absolute zekerheid dat men alsnog geen erfbelasting moet betalen, dan zijn er enkele manieren om de verdachte periode te “neutraliseren”.

• Ten eerste kan men ervoor kiezen om alsnog schenkbelasting te betalen op de roerende schenking. Dit wordt vaak “in extremis” gedaan, bijvoorbeeld wanneer de schenker op sterven ligt. Men registreert dan de roerende schenking op het registratiekantoor en betaalt het van toepassing zijnde schenkingstarief.In Vlaanderen en Brussel bedraagt dit 3 % voor schenkingen in rechte lijn en tussen partners, en 7 % voor schenkingen aan anderen. In Wallonië zijn de tarieven respectievelijk 3,3 % en 5,5 %. Door het betalen van de schenkbelasting vervalt de verdachte periode en het risico op erfbelasting op het geschonken roerend goed.

• Een wellicht goedkoper alternatief hiervoor is de tijdelijke successieverzekering. Het concept ervan is eenvoudig: de begiftigde verzekert zich tegen het risico dat de schenker overlijdt binnen de verdachte periode, en dit ten bedrage van de potentiële successierechten op de betreffende gift.In een traditionele ouder(s) (schenkers) – kind (begiftigde) constructie (ABA – constructie) zal het kind een verzekering afsluiten die bij het overlijden van de ouder(s) een kapitaal uitkeert aan het kind. Dit stelt het kind in staat is om de verschuldigde erfbelasting te betalen op de erfenis die hij/zij ontvangt.

Schematisch ziet dit er als volgt uit:

De kosten van een tijdelijke successieverzekering variëren en zijn afhankelijk van verschillende factoren, zoals de verzekeringsmaatschappij op zich, de leeftijd en de algehele gezondheidstoestand van de verzekerde en het type verzekering.

De gezondheidsfactoren omvatten onder meer rookgedrag, BMI en cardiovasculaire gezondheid op het moment van het afsluiten van de verzekering.

Het type verzekering betreft het onderscheid tussen een “all-risk”-verzekering (allesomvattende successieverzekering waarbij u en uw erfgenamen op hun gemak zijn), een ongevallenverzekering en de “sudden-death”-variant (een goedkoper alternatief dat slechts een aantal overlijdensoorzaken dekt).

Of een successieverzekering voor u interessant is, zal afhangen van uw specifieke situatie. Het is daarom erg belangrijk om een voorafgaande successiescan uit te voeren, waarbij wordt geanalyseerd welke erfgenaam hoeveel erfbelasting zal moeten betalen als het noodlot zich zou voordoen.

***

Heeft u nog vragen? Aarzel dan niet om contact met ons op te nemen.