Het gunstregime voor de overdracht van familiale vennootschappen via schenking of vererving blijft behouden, maar wordt strikter afgebakend om het door de Vlaamse Belastingdienst (“VLABEL”) bestempelde “oneigenlijke gebruik” ervan tegen te gaan.
-
Uitsluiting van residentieel vastgoed
Een aangekondigde en zeer ingrijpende wijziging is de uitsluiting van residentieel vastgoed, inclusief bouwgronden, van het gunstregime. Deze uitsluiting geldt zowel op niveau van de vennootschap zelf, als op het niveau van dochtervennootschappen waarin de familiale (holding)vennootschap minstens 10% van de aandelen bezit.
Er is echter een belangrijke uitzondering voorzien voor vastgoedvennootschappen. Vennootschappen waarvan minstens 75% van de omzet voortkomt uit een bedrijfsactiviteit met residentieel vastgoed (zoals het bouwen en verkopen van woningen en/of gronden) vallen niet onder de uitsluiting, op voorwaarde dat er in de drie jaar voorafgaand aan en na de overdracht minstens één voltijdse werknemer in dienst is. Deze uitzondering is bedoeld om operationele vastgoedvennootschappen niet te benadelen, terwijl passieve patrimoniumvennootschappen uitgesloten blijven.
Hoewel de regering hiermee duidelijkheid beoogt te scheppen over de behandeling van residentieel vastgoed in familiale vennootschappen, roept de 75%-drempel toch nog verschillende vragen op. Wordt de 75%-drempel beoordeeld op het niveau van elke individuele vennootschap, of moet men kijken naar de geconsolideerde omzet van de volledige groep waartoe de vennootschap behoort? Hoe wordt de omzet uit bedrijfsactiviteiten met residentieel vastgoed afgebakend?
-
Afschaffing van de toets op ‘reële economische activiteit’
Op vandaag moet een familiale vennootschap steeds een reële economische activiteit hebben. In de praktijk wordt de vervulling van deze voorwaarde mathematisch bekeken aan de hand van de verhouding tussen vastgoed op de balans en personeelskosten in de laatste drie boekjaren. Als een vennootschap in één van de laatste 3 boeken jaren te veel vastgoed had staan op haar balans én te weinig personeelskosten, dan werd deze vennootschap geacht geen reële economische activiteit te hebben en kwalificeerde zij bijgevolg niet als familiale vennootschap.
Deze voorwaarde verhinderde volgens VLABEL onvoldoende dat residentieel vastgoed via het gunstregime zou overgaan. Deze mathematische toets wordt daarom afgeschaft. In de plaats daarvan wordt de waarde van het residentieel vastgoed uitgesloten van het gunstregime, ongeacht de reële economische activiteit.
-
Verplichte waardebepaling door een deskundige
Om te bepalen welk deel van de vennootschapswaarde onder het gunstregime valt, voorziet het voorontwerp in een verplichte waardebepaling. Bij een schenking of vererving van aandelen van een familiale vennootschap zal een bedrijfsrevisor of gecertificeerd accountant een verslag moeten opstellen waarin (i) de verkoopwaarde van de aandelen wordt vastgesteld, en (ii) het aandeel van het residentieel vastgoed in die waarde wordt bepaald. Enkel het gedeelte van de waarde dat niet aan het residentieel vastgoed kan worden toegerekend, zal nog in aanmerking komen voor het gunstregime.
-
Voorafgaande bevestiging van de waardering
Vandaag bestaat al de mogelijkheid om bij VLABEL een attest aan te vragen om na te gaan of de vennootschap kwalificeert als familiale vennootschap of niet. Vanaf 2026 zou men daarnaast ook voorafgaande bevestiging kunnen krijgen van VLABEL over de waardering van de aandelen, zoals opgenomen in het verslag van de bedrijfsrevisor of gecertificeerde accountant.
De termijn om bevestiging van de waarde te verkrijgen bij VLABEL zal 30 dagen bedragen te rekenen van de datum van het waardeverslag van de deskundige.
Om schenkers en adviseurs voldoende tijd te gunnen om de waardering af te toetsen bij VLABEL wordt voorzien in een overgangsmaatregel waarbij voor schenkingen die plaatsvinden tussen 1 januari en 31 maart 2026 de termijn van 30 dagen wordt verlengd met 60 dagen.
