Minder dan de helft van de Belgische familiebedrijven heeft een opvolgingsplan

Brussel, 2 december 2024 – Hoewel KMO’s vandaag veerkracht tonen in uitdagende economische omstandigheden, blijven er tal van uitdagingen bestaan. Een belangrijke uitdaging is die van opvolging: minder dan de helft van de familiebedrijven beschikt over een gestructureerd plan om hun continuïteit te verzekeren. Dit blijkt uit een studie van deminor NXT, uitgevoerd in samenwerking met de KU Leuven. Belgische KMO’s zijn dynamisch en lokaal verankerd, maar kampen tegelijkertijd met een onvoldoende gestructureerd bestuur, wat hun levensvatbaarheid op lange termijn onder druk zet.

KMO’s, veerkrachtig maar slecht voorbereid op de toekomst

Slechts 47 % van de familie-KMO’s heeft een gestructureerd opvolgingsplan. Dit percentage daalt naar 26 % bij bedrijven die effectief een opvolger hebben benoemd. Dit toont een gebrek aan voorbereiding overgangen in leiderschap en eigendomen kan leiden tot de ondermijning van de continuïteit van het familibedrijf en tot interne conflicten. Dit probleem is vooral prangend bij familiebedrijven, waarvan slechts 15% na de derde generatie binnen de familie blijft voortbestaan.

“In 2024 tonen Belgische KMO’s een gemengd beeld: ze zijn actief en groeien, maar missen een geformaliseerd bestuur, vooral wat betreft de overdracht van leiderschap. Om hun toekomst te beschermen, moeten ze hun aandeelhouderschap beter structureren en duidelijke opvolgingsplannen opstellen,” benadrukt Bernard Thuysbaert, CEO van deminor NXT en expert in corporate governance.

Beperkte diversiteit onder aandeelhouders hindert goed overwogen beslissingen

De studie geeft ook een overzicht van de samenstelling van het aandeelhouderschap van KMO‘s in het algemeen. 60 % van de Belgische bedrijven wordt nog steeds gecontroleerd door uitvoerende aandeelhouders, die rechtstreeks betrokken zijn bij het dagelijkse bestuur. Dit bevordert snelle besluitvorming, maar brengt het risico met zich mee dat het management overintuïtief is, standpunten beperkt en een kritisch extern perspectief mist. Bovendien geeft 18 % van de bestuurders toe hun bedrijf te beheren zonder jaarlijks budget of een plan voor de langere termijn. Dit benadrukt het belang van externe input via een raad van bestuur of van een adviesraad met externe experts. Dit is echter slechts het geval voor minder dan 30% van de KMO’s.

Bestuursstructuren blijven kwetsbaar

Het profiel van Belgische kmo’s in 2024 legt nog een andere zwakte bloot: het gebrek aan formalisering en professionalisering van interne structuren en werking. Minder dan de helft van de familiebedrijven (44 %) beschikt over een familieraad of familiecharter dat de relaties tussen aandeelhouders en tussen het bedrijf en de familie regelt. Algemeen genomen heeft slechts 52 % van de bedrijven een formele aandeelhoudersovereenkomst, waarin de regels voor samenwerking worden vastgelegd en een duidelijke en transparante bestuur garandeert.

Het invoeren van mechanismen zoals familiestatuten, aandeelhoudersovereenkomsten en een goed gedefinieerd opvolgingsplan is essentieel om de toekomst van Belgische KMO’s en hun blijvende bijdrage aan de economische mix van het land veilig te stellen.

***

Het e-book “Positie van aandeelhouders, governance en ESG in Belgische KMO’s kunt u hier downloaden.